MAKİNELERİN ELLERİNE GEZEGEN BIRAKMAK

Gelişen teknoloji, kendisi ile birlikte insanlığı da geliştirmiş ve onun sınırlarını
genişletmiştir. Kavramlar, fikirler ve kültürler bu sayede birbiriyle önce çarpışmış sonrasında ise bir
uzlaşmaya varmak gibi yakınlaşmıştır. Bu yakınlaşma ile birlikte bugün globalleşme dediğimiz, güçlü toplumsal imgeler ve metaforlar üretme kapasitesine sahip bir kavram ortaya çıkmıştır.

İnsanlığın var oluşundan bu yana yaşamını devam ettirmesi için ihtiyaç duyduğu besin, giyecek, barınak gibi temel ihtiyaçları tüketimi oluştururken bu ihtiyaçların sağlanmasını kapsayan süreç ise üretimi oluşturmaktadır. Günümüz dünyasında üretim ve tüketim kavramları arasında bir köprü görevi gören şirketler, bu temel görevinin yanında artık markalaşma iddiasıyla da varlıklarını sürdürmektedirler.

Markalaşma; sadece ihtiyaçları karşılamak için üretimi değil, aynı zamanda akılda kalıcı olarak tüketicinin ilgisini kazanmayı, rakiplerinin arasından farklılığıyla kolayca sıyrılabilmeyi ve aslında tüm bunların sonucunda tüketimin devamlılığını hedefler. Çünkü içinde yaşadığımız yüzyılda esas olan ve hayata geçirilmek istenen üretim değil, tüketimdir. Bilimsel bilgi ve teknolojinin olağanüstü gelişimi, hem geçmişle kıyaslanamayacak kadar fazla üretimi gerçekleştirmekte, hem de insan emeğine olan ihtiyacı azaltmaktadır. Bu açıdan, önemli olan üretilen mal ve ürünlerin tüketilmesidir. Şirketler; tüketimin devamlılığı için bu denli çalışmayı sürdürürken, Dijital Çağ’da şirketlerin çalışmalarında üretimin yanı sıra pazarlama üzerine çalışmalarını artırması ve bu alanda da maksimum verimliliği hedeflemesi ise kaçınılmaz olmuştur.

Globalleşme, yalnızca fikirler ve kültürler üzerine değil tüm dünya insanına hitap eden dünya ülkelerine yönelik üretim yapan şirketler ve markalar üzerinde de kendisini göstermiş ayrıca üretim sürecinde karşılaşılan; iş gücü, maaliyet ve zaman konusunda yetersizliklerin oluşması gibi sorunları ortadan kaldırabilecek çeşitli fikirlerin oluşmasına öncülük etmiştir. Bunlardan biri ve şüphesiz en önemlisi de iktisat ve pazarlamacıların üzerinde çokça durduğu Mesafe Öldürme Tezi olmuştur.

Mesafe Öldürme Tezi, aynı şirketin dünyanın farklı yerlerine kurulmuş merkezleri veya mağazaları ile üretimini ve satışını bir günün tamamında devam ettirmek hedefi üzerine kurulu bir sistemi anlatır. Birlikte bir varsayımda bulunacak olursak; çalışma saatlerinin 8 saat olarak belirlendiği X şirketinin, satış yapmaya 24 saat devam edebilmesi için 3 ayrı noktada merkeze ihtiyacı olacaktır. Çalışma saatlerini sabah 8’den öğleden sonra 4’e kadar belirleyen X şirketi; I. bölgede yarım kalan işlerini II. bölgede saatin sabah 8 olmasıyla devam ettirecek ve nihayet III. bölgede saatin 8 olması ile de sonlandırabilecektir. Burada bahsedilen I. bölge en doğuda ve III. bölge ise en batıdadır. aynı şekilde III. bölgede saat öğleden sonra 4 olduğunda çalışma saati bitecek ve I. bölgede aynı anda saat sabah 8 olacak ve mesaiyi devralacaktır. Yine X şirketinin ürettiği ürünlerin satışı da mağazaları tarafından 24 saat boyunca satış yapmış olacaktır. Anlatılanlar başlangıçta kepenk indirmeyen bir dükkan, ışıkları hiç sönmeyen bir ev veya aralıksız ders çalışabilen bir sınav öğrencisi kadar idealize gözüküyor olabilir fakat işler gerçek. 

Dünyanın ileri gelen firmalarının çalışma biçimleri; gereken üretimi sağlayabilmek için sekteye
uğramaya fırsat tanımayacak kadar ayrıntılarla planlanmış durumda. Yaşam, insanlık ve medeniyet; canlılığımızın başladığı Dünya üzerinde devam ettiği sürece, üretim ve tüketim kavramları yine bu dünya üzerinde sınırlı kalacaktır. Şimdilik yalnızca bir gezegende yaşadığını bildiğimiz insanoğlu, bugün diğer gezegenlerde de bir yaşamı arzuluyor. İnsanoğlunun bu hayalini gerçekleştirmek için bilim insanları, birbirinden farklı alanlarda çalışmalarını ve araştırmalarını sürdürüyor.

 Peki ya başka bir gezegen veya gezegenlerde yaşam mümkün olursa? Burada kurduğumuz medeniyeti, şirketleri ve fabrikaları gittiğimiz yere götürmemiz söz konusu olursa?

İnsanın olduğu yerde, tüketim; tüketimin olduğu yerde ise üretim ihtiyacı elbette kendini
gösterecektir. Bugün Dünya’nın farklı yerlerinde XI, XII ve XIII olarak varlığını sürdüren X şirketi,
günü geldiğinde X-Mars merkezini açabilecek ve üretimini ve satışını tam verimle devam
ettirmenin çok daha üzerinde bir şeyi gerçekleşecektir: Birbirini tamamlayan değil, birbirini 2’ye 5’e
10’a katlayan bir çalışma sistemi!

Herhangi bir şirketin, bir başka gezegende kuracağı olası merkezinin çalışma sistemi,
yalnızca orada yaşayan insanlara satış yapmak veya hizmet sunmak üzerine olmayabilir. Farklı
gezegenlerde yaşamın mümkün olmasıyla, farklı merkezlerin ürettiği farklı ürünleri gezegenler
arası ulaştırma yolları ile birbirlerine ulaştırmaları sağlanabilir. Bu ulaşım bugün SpaceX’in üzerinde çalıştığı Interplanetary Transport System (Gezegenler Arası Ulaşım Sistemi) ile mümkün olabilir. Yapılan bu çalışmalar kapsamında bugün Falcon 9 ve Falcon Heavy adlı roket benzeri yapılar üretilmeye başlandı bile.

Ürünlerin farklı gezegenlerden birbirine ulaştırılması noktasında, makineleşme ve yapay zekanın yaşamın olduğu tüm gezegenlere yayılması fikri elbette mantıklı gelebilir. Fakat insanlık tarihi boyunca her zaman mantıklı şeyler ortaya koymuş değildir. Bu açıdan da düşünecek olursak, herhangi bir gezegen; makineler, fabrikalar ve üretim için seçilebilir ve diğer gezegenlerde ise sadece insanların görmek istediği ve ihtiyaç duyduğu ürünlere yer verilebilir. Bu durumda eskittiğimiz Dünya’yı öne sürüp, ondan vaz mı geçeceğiz? Mesafe öldürme ile tüketimi artırmak için çıktığımız bu yola, Dünya’mızı öldürerek ve aslında onu tüketerek mi devam edeceğiz? Onu makinelerin ve yapay zekanın eline mi bırakacağız ? Zaman bize ne gösterecek?